مراسم قالیشویان
۱۳۹۸/۰۷/۰۶مراسم قالیشویان در سال 2012 به عنوان یکی از آیین‌های مذهبی و توریستی در لیست میراث فرهنگی و ناملموس یونسکو به ثبت رسید. به طور کلی شهر کاشان دارای دو جشنواره معروف است که یکی گلاب‌گیری و دیگری مراسم قالیشویان می‌باشند. در ادامه این مطلب از فاینداتور میزبان تور کاشان می‌شویم و با آیین قالیشویان بیشتر آشنا خواهیم شد.
قالی شویان مشهد اردهال کاشان
بر اساس اسناد و روایات موجود در سال 113 هجری قمری یعنی درست53 سال بعد از حادثه عاشورا در کربلا و همزمان با دوران امامت امام محمد باقر (ع)، مردم کاشان تصمیم می‌گیرند فردی به نام عامر بن ناصر فینی را به نزد ایشان بفرستند و درخواست کنند تا پیشوایی برای هدایت مردم به ایران ارسال کنند. امام نیز فرزندشان به نام سلطانعلی را رهسپار ایران می‌کنند.امامزاده سلطانعلی پس از ورود به ایران به سمت کاشان حرکت کردند. ایشان در تابستان به دلیل گرمی هوا به منطقه اردهال می‌رفتند و در آنجا به عبادت مشغول بودند. در آن زمان حاکم اردهال که "زرین کفش" نام داشت، از نفوذ امامزاده سلطانعلی می‌ترسید؛ به همین دلیل تصمیم گرفت ایشان را به قتل برساند. نزاع بین دو گروه تقریبا 3 روز طول می‌کشد و سرانجام امامزاده سلطانعلی به همراه یارانش در اردهال کشته می‌شوند. از آن به بعد مردم منطقه نام منطقه شهادت ایشان را مشهد می‌نامند و با نام مشهد اردهال آن را می خوانند. از آن سال به بعد مردم کاشان روز شهادت امامزاده سلطانعلی را گرامی می‌دارند.
آیین قالی شویان
انجام مراسم قالیشویان دارای آیینی خاص است. ماجرا از این قرار می باشد که پس از به شهادت رسیدن امامزاده سلطان علی بن محمد باقر (ع) در تاریخ 27 جمادی‌الثانی سال 116 هجری قمری مردم فین متوجه حادثه اتفاق افتاده می‌شوند. آنها با تنها سلاح خود یعنی چوب، چماق و ابزارهای کشاورزی به سمت نیروهای حاکم حمله می‌کنند. پس از دو روز مبارزه سرانجام می‌توانند جسد امامزاده را تحویل بگیرند. مردم فین برای انتقال جسد از فرش سجاده امامزاده سلطانعلی استفاده می‌کنند.در حال حاضر نیز این مراسم به طور نمادین به همان شیوه انجام می‌شود. مردم با چوب‌های بلند به سمت آرامگاه حرکت می‌کنند تا خود را به محل انتقال فرش مشهد اردهال از داخل امامزاده برسانند. جالب است بدانید که مراسم قالیشویان مشهد اردهال تنها مراسم آیینی و مذهبی اسلام است که به تاریخ خورشیدی برگزار می‌شود، به همین دلیل برخی ریشه این مراسم را در آیین مهر پرستی ایرانیها جستجو می‌کنند.
مراحل اجرای آیین قالیشویان
مراسم شروع آیین قالیشویان از چند روز قبل از تاریخ اصلی مراسم آغاز می‌شود. این مراسم اغلب در دومین جمعه مهر ماه هرسال انجام می شود که در سال جاری (1398) مصادف است با دوازدهم مهرماه اما آمادگی برای این مراسم آیینی از حدود هفتم مهرماه آغاز می گردد. در ادامه مراحل قالی شویان را یک به یک توضیح خواهم داد.جمعه جار
جمعه جار یکی از قسمت‌های آیین قالی شویان است که در جمعه پیش از انجام مراسم انجام می‌شود. در این قسمت، جارزن‌ها به مسجد جامع فین کاشان می‌روند و شروع به خواندن اشعاری در مدح اهل بیت پیامبر می‌کنند. در انتها مردم با ذکر صلوات چند دقیقه سکوت می‌کنند تا جارچی به مردم خبر برگزار مراسم را اعلام کند. مردم اطراف کاشان نیز در کمتر از دو روز خودشان را به محل مقرر می‌رسانند. جالب است بدانید جمعه جار در روستاها و شهرستان‌های اطراف مانند قم، نظنز، ساوه، دلیجان و آشتیان برگزار انجام می‌شود.
روز قبل از شروع مراسم قالیشویان
کاروان پیاده بزرگی متشکل از افرادی که قصد شرکت در مراسم را دارند از کاشان تا اردهال برپا می‌شود. مردم خودشان را در عرض یک روز به محل دفن امامزاده سلطان علی می‌رسانند و آماده شرکت در مراسم می شوند.
شب قبل از شروع مراسم قالیشویان
در شب قبل از اجرای مراسم قالیشویان مشهد اردهال، رسم است که قرآن با صوت خوش در ورودی و صحن امامزاده سلطانعلی قرائت شود. برخی از افراد نظر می‌کنند تا به صورت انفرادی و یا گروهی ختم قرآن انجام بدهند و این موضوع از مهمترین بخشهای مراسم قالیشویان می باشد.
روز مراسم قالی شویان
در ابتدای روز مراسم، مردم نذورات خود را در بین دیگران پخش می کنند و بعد از پخش نذورات، زائران و شرکت‌کنندگان در حالت دویدن و با ذکر یاحسین وارد صحن می‌شوند. این کار از صحن پاپک تا صحن اصلی (صفا) ادامه می‌یابد.پس از ورود مردم به صحن اصلی، یکی از ریش سفیدان و بزرگان مقداری از مبالغ آماده شده را به خادمان امامزاده تحویل می‌دهد. پس از آن خادمان یکی از قالی ها را به صورت لول شده و معطر به گلاب، با پارچه سبز می بندند؛ سپس قالی بین جمعیت اعظیم مردم دست به دست می‌شود تا به پای چشمه برسد. چشمه در 800 متری امامزاده قرار دارد که بومیان نام آن را نهر شازده حسین گذاشته اند.
جلودارهای آیین قالی شویان
جلودار مراسم قالی شویان از اهالی چهل حصاران کاشان انتخاب می‌شود که با علامت یک ترمه بر شانه راست می‌توانید آن را تشخیص دهید. وظیفه آنها این است که راه را برای گروهی که فرش به دست، در حال رفتن به چشمه هستند را باز کنند.
آخر مراسم قالی شویان
در انتها مردم به چشمه شاهزاده حسین (ع) می‌رسند و قالی را تطهیر می‌کنند، سپس همه به دور چشمه حلقه زده تا مراسم لعن خوانی آغاز شود. پس از پایان این کار مردم باید قالی را یک مسیر تعیین شده دیگر به امامزاده برسانند که این کار تا ظهر همان روز طول خواهد کشید. بعد از مراسم چوب‌ها جمع شده و با آب یا گلاب تطهیر می‌شود.جمعه نشلجی ها چیست ؟
روز جمعه پس از مراسم قالی شویان کاشان، مردم و هیئت های عزاداری دوباره جمع می شوند و یک مراسم سنتی عزاداری را برپا می کنند. به طور کلی مراسم قالی شویان شباهت بسیاری به واقعه کربلا دارد به همین دلیل برخی معتقدند که ثواب زیارت این امامزاده نیز کمتر از کربلا نیست.
فلسفه وسایل مراسم قالی شویان
همیشه در ورای کارهایی که در مراسم مختلف انجام می شود، معنا و مفهومی نهفته است که دانستن آنها، شرکت در مراسم را برایتان لذتبخش تر خواهد کرد، در ادامه معنا و مفهور وسایلی که در قالیشویان استفاده می شود را برای شما عزیزان بیان می کنیم.قالی در مراسم قالیشویان
قالی نمادی از فرش سجاده استفاده شده برای دفن جسد امامزاده سلطانعلی است. قالی مراسم معمولا از چند وقت قبل توسط قالی‌بافان کاشان با نیت خالص برای مراسم آماده می‌شود. علت لوله کردن فرش این است که نمادی از جسد امامزاده سلطانعلی باشد.چوب در مراسم قالیشویان
چوب نمادی از ابزار مردم فین کاشان در دفاع از امام زاده است. چون مردم بیشتر کشاورز و یا دامدار بودند و برای دفاع از امامزاده ابزار جنگی نداشتند که به این موضوع در بخش چرایی و فلسفه قالی شویان نیز اشاره می کنم.نذروات مردم در مراسم قالی شویان
معمولا مردم ایران و به‌خصوص کاشان برای روز مراسم نذری می‌آورند. اغلب نذری‌ها در ابتدای صبح روز مراسم بین مردم پخش می‌شود، بد نیست بدانید که در این اسلام همواره به نذری دادن توصیه می شود و این کار امری پسندیده است.گلاب در مراسم قالیشویان
گلاب در این مراسم، نمادی از آب و گلابی که بدن امامزاده را غسل دادند. معمولا در فرهنگ ایرانی گلاب از قداست بالایی برخوردار است. البته این گلاب نمادی از کاشان نیز می‌باشد و همانطور که حتما می دانید گلاب و گل محمدی بخشی از فرهنگ مردم کاشان شده است.جانماز ترمه در مراسم قالیشویان
جانماز ترمه نمادی از جانماز امامزاده سلطان علی است. معمولا ترمه اعلایی برای مراسم در نظر گرفته می‌شود و توصیه می کنیم که اگر شانس شرکت کردن در مراسم قالی شویان را پیدا کردید، به ترمه موجود در این مراسم نیز دقت نمایید.
فرش مشهد اردهال
یکی از مهمترین سوغاتی‌های اصیل استان کاشان و اردهال بافت انواع فرش است. فرش مشهد اردهال نیز یکی از معروف‌ترین انواع فرش‌های سبک کاشان می باشد. در حال حاضر فرش‌های ماشینی کاشان جزو پرطرف‌دارترین و معروف‌ترین تولیدات فرش ایران برای داخل و یا صادرات به خارج است.
زمان مراسم قالی‌شویی مشهد اردهال
دومین جمعه مهرماه هر سال (حدود 11 مهر)مهمترین جاذبه گردشگری شهر اردهال کاشان
اگر برای شرکت در مراسم قالی شویان به اردهال رفتید، خوب است که از دیدنی های این خطه از کشورمان نیز بهره مند شوید. مهمترین جاذبه گردشگری مشهد اردهال بنای امامزاده علی بن محمد بن باقر است. ایشان برای تبلیغ دین اسلام به درخواست علمای کاشان و اصفهان به نیابت از امام محمد باقر (ع) ایران آمدند. از دیگر جاذبه‌های دیدنی اردهال می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:- محل دفن سهراب سپری
- نیاسر کاشان
- کوشک صفوی و آبشار نیاسر
- امامزاده شاهزاده حسین (ع) و شاهزاده زید
- قنات شاهزاده حسین
- باغ‌های گل محمدی اردهال
- کارگاه عرقیجات گیاهی اردهال در غیاث آباد
- محل اقامت سهراب سپهری در چناران
- کوه اردهال در منطقه نشلج
- قلعه تاریخی آل یاسین
مشهد اردهال کجاست ؟
اگر برای شما این سوال پیش آمده است که فاصله مشهد اردهال تا کاشان چقدر است؟ باید بدانید که مشهد اردهال روستایی در 30 کیلومتری شهر کاشان می باشد که لقب دیگر آن مشهد قالی است. در حال حاضر از جمعیت مشهد اردهال عدد دقیقی ارائه نشده اما جمعیت شهر بین 2000 تا 7000 نفر تخمین زده می شود.
امکانات مشهد اردهال
چند سالی است که در منطقه اردهال امکانات رفاهی برای گردشگران فراهم شده است. امکان کمپ، نصب چادر، دکه‌های فروش سوغاتی و صنایع دستی، رستوران، درمانگاه، حسینیه، پارکینگ عمومی، پاسگاه نیروی انتظامی، موسسه اتومبیل کرایه و چند زائرسرا از امکانات مشهد اردهال هستند.مهمان سراهای مشهد اردهال
همانطور که قبل‌تر اشاره شد در مشهد اردهال چند زائرسرا ساخته شده است که از جمله آنها می‌توان به اتاق‌های اجاره‌ای صحن امامزاده سلطانعلی، زائرسرای آستان امامزاده، زائر سرای حضرت ولی عصر (عج) اشاره کرد.
چطور به اردهال برویم ؟
اردهال خود یکی از مناطق کاشان است که شامل روستاهای مشهد اردهال، چنار، حسنارود، علوی، نشلجی، باریکرسف، بهار، غیاث آباد، ریجان، لاران، جوشق، مهدی آباده و خاوه می‌شود.برای رسیدن به اردهال دو مسیر را می‌توانید انتخاب کنید:
مسیر اول: کاشان، خروجی اردهال، پل هوایی راوند، بزرگراه مشهد اردهال، 30 کیلومتری نیاسر
مسیر دوم: دلیجان، شهر نراق، اردهال
نقشه شهر اردهال
در این نقشه مسیر تهران به مشهد اردهال برای شما عزیزان مشخص شده است. اگر دوست دارید به مختصات مناطق اطراف اردهال دست پیدا کنید، کافیست روی عکس کلیک کنید..JPG "نقشه شهر اردهال")
تورهای ایرانگردی سخن فاینداتور
یکی از افتخارات فرهنگی ما این است که بتوانیم اعیاد ملی و مناسبت‌های مذهبی‌مان را به نام ایران به جهان معرفی کنیم. آیین قالیشویان نیز در سال 2012 با کد 0580 در لیست یونسکو ثبت شد. از آن زمان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری در این ایام به کاشان سفر می‌کنند تا در این مراسم سنتی شرکت کنند.
آیا شما هم تجربه حضور در مراسم قالیشویان را داشته اید؟
به نظر شما چه آیین دیگری از رسوم ملی و مذهبی ما قابلیت ثبت شدن در لیست یونسکو دارد؟
نظرات کاربران